Co jakiś czas dystrybutorzy sieci zapowiadają podwyżki cen taryfowych. Jednak ostatni podatek, który został wprowadzony w życie z początkiem roku 2021, obowiązuje wszystkich odbiorców energii elektrycznej, niezależnie od tego, kto jest jego operatorem. Nową pozycją w rachunkach za prąd jest opłata mocowa. 

• Dlaczego została ona wprowadzona i kto musi ją uiszczać? 
• Jak na jej wysokość wpływa posiadanie instalacji fotowoltaicznej? 

Zapraszamy do zapoznania się z najważniejszymi informacjami dotyczącymi opłaty mocowej.

Co to jest opłata mocowa?

Opłata mocowa to kwota, jaką będziemy musieli płacić w ramach comiesięcznych rachunków za prąd, niezależnie od tego, czy jesteśmy osobami fizycznymi, czy rozliczamy się z zakładem energetycznym jako przedsiębiorstwo. 

Podatek mocowy zaczął obowiązywać od 1 stycznia 2021 roku i zgodnie z przewidywaniami ma on pojawiać się w naszych opłatach za energię elektryczną do 2047 roku. Wprowadzenie podatku mocowego jest odpowiedzią na rosnące zapotrzebowanie na energię elektryczną.

Opłata ta ma przyczynić się do: 

• utrzymania bezpieczeństwa energetycznego, 
• zmniejszyć ryzyko pojawienia się problemu zaspokojenia potrzeb na prąd w szczytowych okresach, czyli tzw. blackoutu. 

Opłata mocowa przeznaczana jest na budowę nowych elektrowni oraz modernizację i utrzymanie już istniejących, starych jednostek wytwórczych.

Kto musi płacić podatek mocowy i kto go pobiera?

Do płacenia opłaty mocowej zobowiązane są zarówno osoby fizyczne, przedsiębiorstwa, jak i prosumenci. Podatek pobierany jest przez Polskie Sieci Elektroenergetyczne (OSP – Operatora Systemu Przesyłowego). 

Odbywa się to w dwojaki sposób:

• pośredni – kiedy odbiorcy końcowi przyłączeni są do sieci dystrybucyjnej (ma to miejsce za pośrednictwem OSD – Operatora Sieci Dystrybucyjnej),
• bezpośredni – gdy odbiorcy przyłączeni są do linii przesyłowych.

Kto i na jakiej podstawie oblicza wysokość podatku mocowego?

Prezes URE (Urzędu Regulacji Energetyki) ustala wysokość opłaty mocowej na podstawie rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska oraz przepisach zawartych w ustawie o rynku mocy z dnia 8 grudnia 2017 roku.

Wysokość stawki opłaty mocowej na nadchodzący rok będzie ogłaszana do końca września roku poprzedzającego.

Jaka jest stawka opłaty mocowej?

Wysokość opłaty mocowej i sposób jej naliczania zależy od tego, czy jesteśmy osobą fizyczną, czy rozliczamy się jako przedsiębiorstwo, lub czy przysługuje nam system opustów z racji bycia prosumentem.

Jak jest obliczany i ile wynosi podatek mocowy dla osób fizycznych?

Stawka opłaty mocowej dla gospodarstw domowych wyliczana jest na podstawie wysokości rocznego zużycia energii elektrycznej i uwzględniana jest w comiesięcznych rachunkach za prąd.

Jeśli nasze roczne zapotrzebowanie energetyczne wynosi:

• mniej niż 500 kWh, zapłacimy 1,87 zł netto podatku mocowego,
• od 500 do 1200 kWh, do kosztów za energię elektryczną musimy doliczyć kwotę 4,48 zł netto,
• od 1200 kWh do 2800 kWh, nasza opłata mocowa to 7,47 zł netto,
• ponad 2800 kWh, nasze comiesięczne rachunki za prąd wzrosną o 10,46 zł netto.

Na podstawie powyższych danych można zauważyć, że roczne koszty za energię elektryczną osób fizycznych wzrosną o kwotę od 22,44 do 125,52 zł netto. Jednak większość gospodarstw domowych będzie obowiązywać górna granica.

Jeśli jesteśmy osobami fizycznymi, na wysokość naszej opłaty mocowej nie będą mieć wpływu godziny ani dni, podczas których pobieramy prąd, co jest kluczowym aspektem w przypadku firm, o czym piszemy w następnej części artykułu.

Stawka opłaty mocowej dla przedsiębiorstw

Jak w przypadku osób prywatnych podatek mocowy nie jest szczególnie wysoki (najwyżej wyniesie on ok. 125 zł rocznie), tak dla firm jego wprowadzenie nie jest korzystne i znacznie zwiększy wysokość ich opłat za energię elektryczną.

Przedsiębiorstwa są zobowiązane do doliczania do swoich regularnych opłat za energię elektryczną 0,0762 zł netto za każdą 1 kWh (76,2 zł/MWh) pobraną z sieci w dni robocze (z wyłączeniem świąt i dni ustawowo wolnych od pracy) w godzinach 7:00 – 22:00.

Takie rozwiązanie sprawia, że blisko 80% kosztów opłaty mocowej będzie pokrywane przez firmy.

Opłata mocowa dla przedsiębiorstw może być dużym obciążeniem finansowym. Sytuację może polepszyć korzystanie z instalacji fotowoltaicznej. W jaki sposób? Firmy, decydując się na zakup i montaż paneli PV, mogą zmniejszyć swoje zapotrzebowanie energetyczne w szczytowych godzinach, a co za tym idzie – zmniejszyć wysokość podatku mocowego. Informacje o opłacalności fotowoltaiki dla przedsiębiorstw znajdziecie w dalszej części artykułu.

Opłata mocowa a fotowoltaika

Jednymi z wielu nieustannie wymienianych zalet montażu instalacji fotowoltaicznej jest możliwość oszczędzania na rachunkach za energię elektryczną oraz uniezależnienie od podwyżek cen za prąd. Czy pojawienie się opłaty mocowej to zmienia? Czy mimo jej wprowadzenia wciąż można mówić o korzyściach finansowych wynikających z posiadania paneli PV?

Opłata mocowa a prosument i system opustów

Prosumenci, podobnie jak osoby prywatne i przedsiębiorstwa, zobowiązani są do uiszczania opłaty mocowej. Jednak w ich przypadku wysokość tego podatku będzie mniejsza. Dlaczego?

Właściciele instalacji fotowoltaicznych, korzystając z energii słonecznej, będą pobierać mniej prądu od sieci dystrybucyjnej. Na jakiej podstawie będzie obliczana opłata mocowa dla prosumentów? Co z systemem opustów, z którego dotychczas mogli korzystać prosumenci?

Część inwestorów decydowała się na zakup i montaż instalacji fotowoltaicznych ze względu na możliwość zostania prosumentem i wiążącym się z tym systemem opustów, według którego za każdy 1 kWh przekazany do sieci dystrybucyjnej mogliśmy odebrać z niej:

• 0,8 kWh przy instalacjach o mocy do 10 kWp,
• 0,7 kWh przy fotowoltaice o mocy powyżej 10 kWp.

Czy wprowadzenie opłaty mocowej zmieniło działanie tego systemu? Tak, a zmianę tę szczególnie odczują prosumenci w taryfie G. Odpowiednio dobrana i zamontowana instalacja fotowoltaiczna nie tylko zaspokaja zapotrzebowanie energetyczne gospodarstwa domowego, ale także generuje nadwyżki energii, które oddawane są do sieci elektroenergetycznej. 

Obowiązujący od początku 2021 roku podatek mocowy sprawia, że za odbiór od dystrybutora nadmiaru wyprodukowanej energii, będzie nam naliczana dodatkowa opłata. 

Prosumentów gospodarstw domowych obowiązuje ten sam podział stawek, co dla osób fizycznych nie korzystających z fotowoltaiki. Z tą różnicą, że wysokość podatku wyliczana jest na podstawie ilości kWh z oddanej nadwyżki, a nie łącznie przekazanej i zużywanej na bieżąco energii elektrycznej w ciągu roku.

W przypadku 4-osobowej rodziny, której roczne zapotrzebowanie wynosi 4000 kWh, sytuacja wyglądałaby następująco.

• Przy założeniu, że na bieżąco zużywa ona jedynie 30% wyprodukowanego prądu, taka rodzina wykorzysta ok. 1200 kWh, a pozostała energia, czyli nadwyżka w wysokości 2800 kWh, zostanie przekazana do sieci, z której może ona odebrać 80% prądu, czyli 2240 kWh. 

• Opłata mocowa przy 2240 kWh wynosi 7,47 netto miesięcznie i 89,64 netto rocznie – czyli tyle wyniesie kwota, jaką dodatkowo zapłaci 4-osobowa rodzina w omawianym przypadku. Gdyby jednak nie korzystała ona z instalacji fotowoltaicznej, roczne opłaty za energię elektryczną wyniosłyby ją 125,52 zł netto.

Jeśli należymy do prosumentów korzystających z taryfy B i C, system opustów może mieć korzystniejszy wpływ na wysokość opłaty mocowej niż u prosumentów z taryfy G. Wynika to z faktu, że podatek ten jest naliczany za ilość pobranej energii elektrycznej. Sprawia to, że posiadanie instalacji bądź farmy fotowoltaicznej jest dla prosumentów biznesowych opłacalne.

Jak to wygląda w praktyce? Opłata mocowa małej firmy, której roczne zapotrzebowanie wynosi średnio 20 MWh, czyli 20000 kWh, wyniesie ok. 1524 zł netto. 

• Załóżmy, że przedsiębiorstwo korzystałoby z fotowoltaiki i na bieżąco zużywało ok. 40% wyprodukowanego prądu (8000 kWh) – wtedy nadwyżka, którą może odebrać od dystrybutora wyniesie 8400 kWh.

• Jeśli firma wykorzysta cały nadmiar wyprodukowanej energii, zapłaci ok. 640 zł netto, czyli prawie 900 zł mniej niż w przypadku, gdyby nie posiadała instalacji fotowoltaicznej.

Dla porównania – gospodarstwa domowe płacą daną stawkę mocową określaną na podstawie 70-80% ilości oddanej energii elektrycznej, a nie rzeczywistą ilość kWh nadwyżki, którą potem odbiorą (np. jeśli przekażą 2500 kWh, a odbiorą tylko 1000 kWh, zapłacą 7,47 netto, a nie 4,48 zł netto jak to jest w przypadku niższego przedziału).

Jak jeszcze zmniejszyć stawkę opłaty mocowej?

Drugą opcją, która w znacznym stopniu pozwoli obniżyć wysokość stawki podatku mocowego, jest magazynowanie nadwyżki wyprodukowanej energii elektrycznej w akumulatorach. Jednak powinniśmy liczyć się z faktem, że ich zakup nie należy do tanich inwestycji i wymagane jest przechowywanie ich w osobnym pomieszczeniu.

Inne zmiany związane z opłatą mocową

Wprowadzenie opłaty mocowej to nie jedyna zmiana, która obowiązuje od 2021 roku. Wraz z podatkiem naliczanym od pobieranych z sieci kWh, zmieniają się dwie inne opłaty – OZE i kogeneracyjna.

Opłata OZE

Opłata OZE obowiązuje odbiorców prądu od 2015 roku i wynika z funkcjonujących mechanizmów wspierania wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii. 

Dotychczas wynosiła ona 0 zł. Od 2021 roku opłata OZE wzrosła do 0,022 zł za 1 kWh (2,20 zł/MWh). W przypadku 4-osobowej rodziny o zapotrzebowaniu energetycznym w wysokości 4000 kWh powoduje ona wzrost rachunków o 8,8 zł.

Opłata kogeneracyjna

Z kolei opłata kogeneracyjna, która w 2020 roku wyniosła 0,0139 zł za 1 kWh (1,39 zł/MWh), w 2021 roku zmalała do zera.

Instalacja fotowoltaiczna a opłaty za energię elektryczną

Obecnie, po wprowadzeniu nowego podatku, który pewnie zostanie w stałych opłatach na stałe, fotowoltaika na dachu lub gruncie w domu, firmie lub gospodarstwie rolniczym jest jeszcze bardziej opłacalna. 

Profesjonalnie zaprojektowana i zamontowana instalacja PV pozwoli obniżyć rachunki za prąd, zwłaszcza w przypadku przedsiębiorstw. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o korzyściach związanych z produkowaniem własnej energii lub masz pytania, wypełnij poniższy formularz.