Czy to jest opłacalne? To jedno z najczęstszych pytań, które zadają sobie inwestorzy, kiedy rozważają zakup i montaż własnej instalacji fotowoltaicznej. Jednak nie wolno zapominać, że fotowoltaika to nie tylko rodzaj paneli PV, odpowiednio dobrany inwerter czy ilość wyprodukowanej energii elektrycznej. To również bezpieczeństwo użytkowników korzystających z modułów. Co o fotowoltaice mówią przepisy przeciwpożarowe? Od kogo wymagane jest uzgodnienie ppoż. instalacji PV i jak zapewnić sobie bezpieczeństwo jej użytkowania?

Jakie instalacje wymagają uzgodnienia ppoż. i zgłoszenia do jednostki Państwowej Straży Pożarnej

Zgodnie z nowelizacją ustawy o Prawie budowlanym, która weszła w życie 19 września 2020 roku, każda instalacja fotowoltaiczna o mocy powyżej 6,5 kWp wymaga uzgodnienia z rzeczoznawcą ds. zabezpieczeń ppoż., pod względem zgodności z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej (Dz.U. z 2019 r. poz.1372 i 1518), oraz musi zostać zgłoszona do organów Państwowej Straży Pożarnej (PSP). Wcześniej taki obowiązek spoczywał na inwestorach, którzy montowali panele PV na budynkach o szczególnych wymogach w zakresie bezpieczeństwa przeciwpożarowego.

Właściciel takiej fotowoltaiki ma obowiązek dopełnienia wymienionych formalności bez względu na rodzaj instalacji, przeznaczenia budynku, przy którym się znajduje, oraz jej miejsca montażu. 

Techniczny projekt konstrukcji należy skonsultować z rzeczoznawcą jeszcze przed przystąpieniem do montażu modułów, natomiast zawiadomienie do PSP trzeba dostarczyć przed rozpoczęciem jej użytkowania. Jeżeli jednak wykonawca zna standardy i wytyczne, może również dokonać uzgodnienia po zamontowaniu instalacji. Należy również zauważyć, że do łącznej mocy paneli fotowoltaicznych nie wlicza się mocy generowanej przez inwerter, tylko moc nominalną modułów (moc po stronie DC).

Uzgodnienia ppoż. instalacji fotowoltaicznych mają zapobiec powstawaniu konstrukcji, które stwarzałyby zagrożenie dla zdrowia i życia mieszkańców, oraz wymusić na inwestorach stosowanie niezbędnych zabezpieczeń przeciwpożarowych. Z kolei zgłoszenie do Państwowej Straży Pożarnej ma pomóc służbom w przeprowadzeniu sprawnej akcji gaśniczej w razie wystąpienia pożaru.

Co ważne, choć w świetle prawa nie jest to wymagane, właściciele instalacji PV o mocy 6,5 kWp i mniejszej mocy mogą skorzystać z rozwiązań mających na celu poprawę bezpieczeństwa przeciwpożarowego. Wtedy ścieżka uzgodnienia fotowoltaiki z rzeczoznawcą oraz zgłoszenia instalacji do PSP przebiega tak samo.

Jeśli obecnie moc nominalna Twojej instalacji PV wynosi 6,5 kWp lub jest mniejsza, ale planujesz jej rozbudowę, która finalnie sprawi, że jej moc wzrośnie powyżej 6,5 kWp, również wtedy należy uzgodnić projekt z rzeczoznawcą ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych i zgłosić system PV do PSP.

Bez zmian pozostaje kwestia pozwolenia na budowę oraz zgłoszenia chęci montażu instalacji fotowoltaicznej w przypadku istniejących budynków – inwestorzy instalujący panele PV, których moc znamionowa nie przekracza 50 kWp, nie muszą ubiegać się o stosowne dokumenty, za wyjątkiem sytuacji, gdy panele montowane są na obszarze wpisanym do rejestru zabytków. Jeżeli budynek jest budynkiem nowopowstającym, to w projekcie budowlanym muszą znaleźć się informacje odnośnie PV i wydane pozwolenie na budowę.

Na czym polega i co obejmuje uzgodnienie PPOŻ z rzeczoznawcą ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych?

Nad działalnością rzeczoznawców ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych nadzór pełni Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej. Z tego źródła płyną wytyczne, w myśl których rzeczoznawcy powinni potwierdzać zgodność projektu instalacji fotowoltaicznej z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej w schemacie instalacji z naniesionymi rozwiązaniami technicznymi. Podobnie dzieje się w przypadku innych instalacji elektrycznych: przeciwpożarowego wyłącznika prądu, instalacji oddymiającej, systemu sygnalizacji pożarowej. Całym procesem dla swoich klientów zajmuje się oczywiście firma N Energia. 

Specjalista weryfikuje w nim:

• sposób okablowania części instalacji, która odpowiada za generowanie prądu stałego (DC),
• rodzaj zastosowanych kabli i jakość ich zabezpieczenia,
• miejsce montażu i rodzaj inwertera, wyłączników i zabezpieczeń przeciwprzepięciowych,
• sposób połączenia fotowoltaiki z obwodami zasilanymi energią elektryczną z sieci,
• wyposażenie urządzeń w środki ochrony przed potencjalnym zagrożeniem pożarem.

Rzeczoznawca sprawdza, czy zastosowane rozwiązania są zgodne z obecnymi wymogami przeciwpożarowymi. Jeśli uzna on, że wymagane są poprawki, konieczna będzie zmiana wskazanych części projektu. Natomiast jeżeli specjalista zaakceptuje przygotowany schemat instalacji fotowoltaicznej, można rozpocząć prace związane z montażem paneli. Zgodnie z art. 6d pkt. 1 zawartym w Obwieszczeniu Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 15 maja 2020 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U. 2020 poz. 961), rzeczoznawca ma obowiązek potwierdzić projekt poprzez opatrzenie go pieczęcią i własnoręcznym podpisem, a tym samym niedozwolone jest korzystanie przez niego z ich postaci elektronicznej, czego warto dopilnować.

Od kogo wymagane są dodatkowe uzgodnienia PPOŻ?

Zgonie z prawem każda instalacja o mocy powyżej 6,5 kWp podlega uzgodnieniu ppoż. bez względu na rodzaj budynku i lokalizację. Dokładniejsza weryfikacja jest obowiązkowa w przypadku budynków z kategorią zagrożenia ludzi ZL I (np. centra handlowe), ZL II (szpitale, żłobki, przedszkola, domy dla osób starszych), ZL III (budynki użyteczności publicznej niezakwalifikowane do ZL I i ZL II, jak szkoły, restauracje) i ZL V (budynki zamieszkania zbiorowego, niezakwalifikowane do ZL I i ZL II, jak hotele, akademiki).

Od inwestorów montujących instalację fotowoltaiczną na takich budynkach wymagane jest dostosowanie projektu do wykorzystywanych dotychczas praktyk i urządzeń przeciwpożarowych. 

Zgłoszenie instalacji fotowoltaicznej organom Państwowej Straży Pożarnej

Jaką formę ma przyjąć zgłoszenie instalacji fotowoltaicznej do PSP? W ustawie o Prawie budowlanym nie określono szczegółowej postaci powiadomienia. Jednak co do zasady przyjmuje się, że powinno to być krótkie pismo, które należy dostarczyć do powiatowej lub miejskiej komendy Państwowej Straży Pożarnej.

Co warto uwzględnić w takim zgłoszeniu?

• nazwę ustawy i numer artykułu, na podstawie których dokonujemy zawiadomienia (art. 29 ust. 4 pkt. 3 lit. c oraz art. 56 ust. 1a ustawy Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1333)),
• dane kontaktowe inwestora (imię i nazwisko, numer telefonu),
• nazwę obiektu (inwestycji),
• lokalizację instalacji fotowoltaicznej (adres, numer działki budowlanej oraz jej dokładne umiejscowienie, tj. czy znajduje się ona na dachu budynku mieszkalnego, bezpośrednio na gruncie, na garażu czy elewacji),
• lokalizację inwertera,
• moc znamionową paneli PV w kW,
• plan budynku, na którym montowana jest instalacja fotowoltaiczna, z zaznaczoną lokalizacją modułów,
• trasę kablową przewodów strony DC, wraz ze wskazaniem obudowy (o ile występuje).

W dostępnych wzorach zgłoszenia do PSP, inwestorzy proszeni są również o takie informacje, jak kwalifikacja pożarowa budynku, na którym zainstalowano fotowoltaikę, jego gęstość obciążenia ogniowego, liczbę kondygnacji, w tym kondygnacji podziemnych, powierzchnię całkowitą lub użytkową, wysokość budynku oraz czy obiekt jest zagrożony wybuchem. 

Jeśli w przeciągu 14 dni od otrzymania przez miejscową jednostkę Straży Pożarnej nie dostaniesz informacji zwrotnej, oznacza to, że PSP nie miała uwag do Twojego zgłoszenia i możesz przystąpić do użytkowania instalacji.

Do tak sporządzonego zgłoszenia dobrze jest załączyć opinie rzeczoznawcy ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych.

Co wpływa na bezpieczeństwo pożarowe instalacji fotowoltaicznych?

Jeśli chcesz mieć pewność, że instalacja nie zagraża bezpieczeństwu użytkownikom obiektu, na którym instalowana jest fotowoltaika, oraz jej obecność nie zwiększa zagrożenia pożarowego, przede wszystkim zadbaj o wysokiej jakości komponenty. Upewnij się, że posiadają niezbędne certyfikaty, zostały poddane obowiązkowym atestom oraz spełniają wymagane normy. Ryzyko awarii zmniejsza także wybór komponentów od jednego producenta.

Nie zaniedbuj kwestii miejsca montażu paneli ani samego procesu ich mocowania. Wybierając lokalizację dla poszczególnych komponentów instalacji, upewnij się, że w pobliżu nie znajdują się obiekty łatwopalne. W szczególności zwróć uwagę na umiejscowienie falownika, który w czasie pracy się nagrzewa. Nie zapomnij również, aby zachować odpowiednią odległość pomiędzy elementami fotowoltaiki.

Istotne jest także zabezpieczenie przeciwpożarowe instalacji. Podstawowym wyposażeniem fotowoltaiki powinien być chociaż ogranicznik przepięć, który służy do odprowadzania prądu powstałego w wyniku wyładowań atmosferycznych. Montując panele fotowoltaiczne, rozważ zastosowanie również innych rodzajów zabezpieczeń, aby mieć pewność, że wszystko jest odpowiednio zabezpieczone. W ramach zabezpieczeń wymaganych normą, musi być montowany wyłącznik nadprądowy.

Powierzając naszej firmie realizację swojej inwestycji fotowoltaicznej, masz gwarancję, że zabezpieczamy ją w każdy możliwy sposób. Dodatkowym komponentem, który instalujemy w ramach fotowoltaiki, są zabezpieczenia przeciwpożarowe umożliwiające wyłączenie instalacji fotowoltaicznej w przypadku wystąpienia pożaru. Mowa tu o rozłączniku izolacyjnym montowanym przez nas na fasadzie zewnętrznej. Urządzenie to pełni funkcję wyłącznika przeciwpożarowego instalacji. 

Co daje takie rozwiązanie? 

W przypadku pojawienia się pożaru, Straż Pożarna może odłączyć instalację rozłącznikiem i tym samym przerwać obwód, który generuje niebezpieczny dla życia człowieka łuk elektryczny. Dopiero takie rozwiązanie pozwala strażakom na rozpoczęcie akcji gaszeniowej. Ponadto jeśli znajduje się on w szczelnej, odpornej na różne czynniki zewnętrzne skrzynce, po wyłączeniu instalacji fotowoltaicznej może być polewany czynnikiem gaśniczym.

Możliwość zewnętrznego odłączenia instalacji fotowoltaicznej jest kluczowa dla przeprowadzenia bezpiecznej i skutecznej akcji gaśniczej. Należy pamiętać, że fotowoltaika pracuje tak długo, jak długo padają na ogniwa promienie słoneczne. Nie ma możliwości wyeliminowania napięcia z modułów. Nieskuteczne okazuje się przykrywanie paneli czarną folią, która wskutek zetknięcia z nagrzaną powierzchnią modułów, topnieje.

Ponadto w budynkach o kubaturze powyżej 1000 m3 obowiązkowe jest zamontowanie przeciwpożarowego wyłącznika prądu, który umożliwi odłączenie od zasilania wszystkich zbędnych urządzeń, pozostawiając tylko te, które będą potrzebne podczas gaszenia pożaru, jak awaryjne oświetlenie czy wentylacja pożarowa.

Zgodnie z normą PN-EN 60364-7-712 obowiązkiem inwestora jest również oznakowanie naklejkami przedstawiającymi panele PV poszczególnych elementów instalacji – w miejscu przyłącza fotowoltaiki, przy liczniku, przy wyłącznik zasilania oraz na trasie okablowania DC.

Ile kosztują uzgodnienia ppoż.?

To, ile zapłacisz za uzgodnienia ppoż. fotowoltaiki, zależy od mocy Twojej instalacji fotowoltaicznej. W przypadku fotowoltaiki o mocy nie przekraczającej 10 kW koszt weryfikacji przez rzeczoznawcę wynosi od 500 złotych netto.

Bezpieczeństwo na pierwszym miejscu

Słowem podsumowania prezentujemy komentarz autorstwa prezesa N Energii, Bartosza Bąbrycha:

Bezpieczeństwo techniczne, energetyczne i finansowe naszych Klientów od zawsze było naszym priorytetem. Potwierdzić może to fakt, że jako pierwsza firma na rynku wprowadziliśmy rozwiązania ppoż. do instalacji fotowoltaicznych w standardzie. Już w kwietniu 2020 r. w instalacjach o mocy powyżej 6,5 kWp obowiązkowo stosowaliśmy m.in. rozłącznik izolacyjny i konsultacje projektu z rzeczoznawcą z Państwowej Straży Pożarnej, a przy mniejszych instalacjach oferowaliśmy takie rozwiązanie opcjonalnie. Dopiero pół roku później po nowelizacji ustawy konkurencja na rynku fotowoltaiki zaczęła się uczyć tego rozwiązania i z czasem je stosować.

Pamiętaj zatem, że chociaż opłacalność inwestycji jest bardzo istotnym aspektem, to kwestia bezpieczeństwa pożarowego i technicznego instalacji jest również bardzo ważna. Decydując się na współpracę z nami, masz gwarancję, że doświadczeni specjaliści zadbają o Twoją instalację fotowoltaiczną pod każdym kątem, dzięki czemu instalacja będzie i opłacalna, i bezpieczna.